zondag 4 maart 2012

Knikkers / Marbles

Scroll down for the English version

Wijn hevelen is een essentieel onderdeel van het proces van wijnmaken.
Maar door het hevelen houdt je iets minder wijn over als waar je mee begon.

Dat je wat minder wijn overhoudt is niet erg, maar dat er daardoor wat ruimte boven in je gistingsfles ontstaat is wel erg. Hierdoor komt er lucht boven je wijn te staan en dat kan voor oxidatie zorgen of voor bacteriele besmetting.

Er zijn een aantal manieren om de ruimte boven je wijn aan te vullen. Een methode die ik vaak gebruik is knikkers in de wijn te doen.
Knikkers zijn van glas en zorgen dus niet voor verdunning van je wijn. Ze voegen ook geen smaak of kleur toe. Dus door knikkers toe te voegen verander je niets aan de smaak van je wijn. En knikkers kun je tegenwoordig goedkoop krijgen bij de 1-euro-winkeltjes etc.

Zoals gebruikelijk is bij het wijnmaken moet je zorgen dat alle materiaal dat je gebruikt ontsmet wordt. Ook de knikkers moet je ontsmetten en dat doe je het beste door ze een kwartiertje in een bad met sulfiet en citroenzuur te laten weken.

Terwijl de knikkers staan te weken hevel je de wijn over. Dan kun je natuurlijk de knikkers in de fles met de wijn laten vallen. Maar de knikkers komen nogal hard neer, ook al zal de wijn de snelheid waarmee ze vallen afremmen. Het gevaar bestaat dat de bodem van je fles daardoor gaat barsten of scheuren. Niet alleen is dat gevaarlijk, maar bedenk eens wat een rommel een volle gebroken gistingsfles kan veroorzaken...... Dat willen we natuurlijk voorkomen.
Op veel wijnmakers forums wordt daarvoor gewaarschuwd.
Dat heb ik echter nooit begrepen want dat probleem is eenvoudig te verhelpen.

Neem een nylonkous en knip daar een van de pijpen af. Ontsmet deze in een bad met sulfiet en hang de kous in de fles met wijn. Laat de kous de bodem niet raken, maar ongeveer tot halverwege de fles komen.



Zet de kous om de mond van je fles met een elastiek vast, zodat je je beide handen vrij hebt.

Nu kun je de kous langzaamaan met knikkers beginnen te vullen. Je ziet het niveau van je wijn stijgen. Als de kous vol begint te raken dan laat je hem een stukje verder in de wijn zakken. Dan is er weer ruimte om hem verder te vullen.

Als de wijn het gewenste niveau bereikt heeft dan bindt je de kous dicht en laat hem helemaal in de fles vallen. Er zal nog een flink stuk ongevulde kous bovenop liggen.

Dan kan het waterslot op de fles en kan de wijn rijpen.

Op een bepaald moment vinden we dat de wijn gebotteld kan worden. Na het bottelen moet de kous met knikkers weer uit de fles gehaald worden.

Door de fles langzaamaan scheef te houden komt het lege deel van de kous vaak al uit de mond van de fles vallen. Als dat niet gebeurt dan zit het lege deel vaak vlak voor de hals van de fles en kun je het met een paar vingers uit de fles trekken.
Als dat ook niet gaat dan kun je aan een stuk stevig ijzerdraad een haakje buigen en daarmee het lege deel van de kous uit de fles vissen.



Als het lege deel eenmaal uit de fles is dan kun je door voorzichtig schudden makkelijk de hele kous met knikkers uit de fles halen.

Een eenvoudige en doeltreffende oplossing die geen gevaar van een brekende fles met zich meebrengt.

Dus als je nu op straat een volwassene ziet die knikkers probeert te winnen van de buurtkinderen, dan weet je dat het een wijnmaker is die zijn fles moet vullen.......

Luc Volders

Copyright 2012
Geen deel van deze publicatie mag worden overgenomen
in welke vorm dan ook (web-pagina's, forums of gedrukte tekst)
zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de
auteur.







Racking is an essential part of winemaking. But by racking you will lose some of the volume of the wine you started with.

Having a bit less wine is not a big issue. The issue is that a bit less wine in the carboy. This means air above the wine which can cause oxidation or even worse contamination with bacteria.

Now there are several means of topping up the air space. One method I frequently use is adding marbles to the wine. Marbles are made from glass and will therefore not dillute the wine. Neither will they impart colour or flavors. So by adding marbles the wine will not alter.
And by looking around a bit you can buy them cheap at dollar-shops or the likes.

As usual in good winemaking practices all materials must be sanitised. Marbles can be sanitised by soaking them in a sulphite solution for about a quarter of an hour.

So while the marbles are soaking you rack the wine. Then you could drop the marbles into the wine. Indeed some winemakers do. But while the wine will slow them down a bit, they can drop hard at the bottom of the carboy. This may even break the carboy. And that is something we want to avoid. Not only for safety reasons but imagine the mess a full broken carboy will cause.
On many winemaking forums warnings about this are sent out. And that is the reason
But it is a reason I never understood, because this problem is easily solved.

First take a nylon stocking and cut off one of the legs. Sanitise the leg in a sulphite solution. Now lower the leg into the carboy aproximately halfway down. It may not tuch the bottom.



Next attach the leg with some rubber band to the mouth of the carboy so you will have both of your hands free.

Now we can start with filling the leg with marbles. You will see the level of the wine rising. As the nylon starts to fill up lower it a bit into the wine so you will have room again to add more marbles.

When the must or wine has reached the desired level tie the nylon up and drop it into the carboy. A significant part of empty nylon will lay on top of the filled one.

Now put the airlock on the carboy and let the wine age.

At a certain moment the wine is ready and can be bottled. After the bottling the nylon needs to get out of the carboy.

Hold the carboy at an angle and the empty part of the nylon will drop out of the carboy. If this does not happen it will be in front of the mouth of the carboy and you can grab it with your fingers. If that does not work bend a hook to some firm iron-wire and pull the empty part of the stocking with that hook from the carboy.



When part of the stocking is out you can, by softly shaking, get the rest out of the carboy.

This is a simple solution which solves the danger of breaking carboys.

So now when you see a grown-up trying to win marbles from the neighbourhood kids, you will know it is a winemaker that has to fill up his carboy.

Luc Volders

Copyright 2012
No part of this publication and pictures may be reproduced
in any form (printed text, web-pages, weblogs or forums)
without written permission of the author.